Το τοπικό δημοψήφισμα ως επικοινωνιακό πυροτέχνημα

Στήλες

Του Γιώργου Λαουτάρη.

Σε αναβρασμό βρίσκεται εδώ και πολλούς μήνες η κοινωνία της Κω, του νησιού που δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από τις ασταμάτητες προσφυγικές ροές. Η δέσμευση της κυβέρνησης έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ολοκληρώσει μέσα σε λίγες μέρες την κατασκευή ενός “hot spot”, δηλαδή οργανωμένου κέντρου υποδοχής και καταγραφής μεταναστών και προσφύγων, έχει ξεσηκώσει την τοπική κοινωνία που αυτές τις ημέρες δίνει μάχες κυριολεκτικά με τις αστυνομικές δυνάμεις των ΜΑΤ που εκτάκτως μετέβησαν στο νησί για να διαφυλάξουν την απρόσκοπτη κατασκευή του κέντρου από τον Ελληνικό Στρατό.

Αφουγκραζόμενη τον παλμό των κατοίκων, η δημοτική αρχή της Κω αποφάσισε να ξεκινήσει τις διαδικασίες τοπικού δημοψηφίσματος, ώστε να αποφανθούν οι δημότες αν εγκρίνουν ή όχι την κατασκευή του hot spot, όπως τυπικά ο “Καλλικράτης” δίνει τη δυνατότητα. Η απόφαση αυτή πάντως αμφισβητείται ήδη έντονα τόσο από την οικεία Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όσο και από το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο της Κω.

Κατά τη διάρκεια της μακράς και επεισοδιακής για τα δεδομένα του νησιού συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου στις 8 Φεβρουαρίου 2016, ο δήμαρχος της Κω, Γιώργος Κυρίτσης δήλωσε ότι επιθυμεί να λάβουν οι υπηρεσίες εντολή από το Δημοτικό Συμβούλιο ώστε να προετοιμάσουν τη σύνταξη μιας εμπεριστατωμένης εισήγησης για δημοψήφισμα, που να μην μπορεί να αμφισβητηθεί από κανένα. “Πρέπει να πάρουμε αυτή την απόφαση κι ας μας το αρνηθούν οι από πάνω γιατί αφορά το μέλλον της Κω και των επόμενων γενιών”, είπε χαρακτηριστικά ο Δήμαρχος. Ξεκαθάρισε ότι η συγκεκριμένη πρώτη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου δεν προκηρύσσει δημοψήφισμα, αλλά αναθέτει στις υπηρεσίες να το προετοιμάσουν, ώστε να τεθεί εκ νέου στο Σώμα σε έκτακτη συνεδρίαση, μια κοστολογημένη πρόταση.

Κάποιες παρατάξεις της αντιπολίτευσης ψήφισαν “υπέρ” υπό το βάρος της λαϊκής πίεσης, ωστόσο εξέφρασαν εξ αρχής επιφυλάξεις για την ειλικρίνεια του Δημάρχου. “Τουφεκιά στον αέρα” και “επικοινωνιακή κίνηση” χαρακτήρισε για παράδειγμα ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας την απόφαση για Δημοψήφισμα, καθώς όπως είπε η γραφειοκρατία θα το καθυστερήσει πολύ, ενώ σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, το hot spot θα έχει ολοκληρωθεί την ερχόμενη εβδομάδα. Δύσκολη θέση για την αντιπολίτευση αλλά και για κάθε άνθρωπο με δημοκρατικές ευαισθησίες να αρνηθεί το δικαίωμα των δημοτών να διατυπώσουν επίσημα τη θέση τους.

Πάντως ο δήμαρχος πέτυχε τον επικοινωνιακό τουλάχιστον στόχο του, διότι και οι κάτοικοι που είχαν κατακλύσει την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου έφυγαν με την αίσθηση ότι το Δημοψήφισμα προχωράει, και το πανελλήνιο έμαθε ότι στο νησί η κατάσταση είναι εκρηκτική και η δημοτική αρχή προχωρά σε πολιτικές κινήσεις απόρριψης του hot spot.

Λίγα 24ωρα αργότερα βέβαια, ψήφισμα του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου πήρε αποστάσεις από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της Κω, δηλώνοντας ότι “αντιτίθεται στην καλλιέργεια περαιτέρω διχαστικών διλημμάτων”. Οι σύμβουλοι της Περιφέρειας ζήτησαν με το ψήφισμά τους την αποχώρηση των ΜΑΤ από την Κω, όμως επέμειναν ότι “η λύση που σήμερα προωθείται είναι η μόνη ρεαλιστική υπό τις παρούσες συνθήκες”.

Από την άλλη μεριά, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης, με δήλωσή του τάχθηκε στο πλευρό των κατοίκων του νησιού που αντιδρούν, αποφεύγοντας όμως μέχρι στιγμής να σχολιάσει την πρόταση για τοπικό δημοψήφισμα: “Οι κάτοικοι των περιοχών που πρόκειται να δημιουργηθούν τα hot spots δικαιολογημένα αντιδρούν, αφού δεν γνωρίζουν τι πρόκειται να συμβεί από την επομένη της λειτουργίας τους. Δεν γνωρίζουν αν οι συγκεκριμένοι χώροι θα χρησιμοποιηθούν μόνον για την καταγραφή των προσφύγων και μεταναστών ή θα μετατραπούν σε στρατόπεδα παραμονής τους για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα”, τόνισε ο Γιώργος Πατούλης.

 

Τα όρια της κατά Καλλικράτη τοπικής δημοκρατίας

Ο Καλλικράτης είναι σχετικά σαφής στο πότε μπορεί ένας Δήμος να προκηρύξει Δημοψήφισμα: “Οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές, προκειμένου να λάβουν απόφαση για σοβαρά θέματα που ανήκουν στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων τους, μπορούν να διεξάγουν τοπικό δημοψήφισμα, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του παρόντος. Σε κάθε περίπτωση αντικείμενα τοπικών δημοψηφισμάτων δεν μπορούν να αποτελούν τα θέματα εθνικής πολιτικής, καθώς και εκείνα που συνιστούν περιφερειακές και νομαρχιακές αρμοδιότητες”.

Ανήκει όμως στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων του Δήμου Κω η απόφαση για εγκατάσταση ή όχι ενός hot spot στο νησί; Η προφανής απάντηση είναι “όχι”, μιας και πρόκειται για μια απόφαση της κυβέρνησης, την οποία υλοποιεί το αρμόδιο υπουργείο. Οι κάτοικοι μπορούν να έχουν την άποψή τους, όμως η κατά “Καλλικράτη” τοπική δημοκρατία, έχει συγκεκριμένα όρια.

Άλλωστε, σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, προτού διεξαχθεί τοπικό δημοψήφισμα θα πρέπει να έχει εκδοθεί προεδρικό διάταγμα με το οποίο θα ρυθμιστούν θέματα που αφορούν τον έλεγχο της νομιμότητας του δημοψηφίσματος, τους όρους προκήρυξης και διεξαγωγής της διαδικασίας και άλλα σχετικά θέματα, κάτι που φυσικά δεν έχει γίνει.

Το γεγονός αυτό προφανώς δεν έχει διαφύγει από τη δημοτική αρχή…

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 13 Φεβρουαρίου 2016]