Η Δεύτερη Ειδική Πρόταση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης Γαβριήλ Αραμπατζή προς τον Δήμαρχο Ηλιούπολης αφορά την Εξωδικαστική επίλυση οικονομικών διαφορών πολιτών με τον Δήμο Ηλιούπολης και συγκεκριμένα τη βελτίωση στην εφαρμογή του ισχύοντος συστήματος εξωδικαστικής επίλυσης οικονομικών διαφορών, όπως αυτό καταστρώνεται από το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης για τη διευκόλυνση των πολιτών προτείνει να καθοριστεί μια διαδικασία επεξεργασίας αιτήσεων πολιτών για κατάρτιση εξωδικαστικών συμβιβασμών και να εξεταστεί η δυνατότητα θέσπισης αντίστοιχης απόφασης από την Οικονομική Επιτροπή ή το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ηλιούπολης. Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός δεν προϋποθέτει την έναρξη δίκης, η τελική επίτευξη εξώδικου συμβιβασμού εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του δήμου, η εξέταση ωστόσο του σχετικού αιτήματος από την οικονομική επιτροπή αποτελεί υποχρέωση του δήμου.
Επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι θετικές επιπτώσεις του εξώδικου συμβιβασμού: α) σημαντικά μικρότερη οικονομική επιβάρυνση του δήμου, αποφυγή δικαστικών εξόδων, επιδικαζόμενοι τόκοι, διαφυγόντα κέρδη, ηθική βλάβη, κ.α. β) Επιτυγχάνεται η ταχύτερη αποζημίωση του ζημιωθέντος, και γ) αποφορτίζεται ο μηχανισμός απονομής δικαιοσύνης.
Ειδική Πρόταση 2/2016
- Εισαγωγή
1.α. O Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του περί διατύπωσης προτάσεων βελτίωσης της δημοτικής διοίκησης και των σχέσεών της με το κοινό, επ’ ευκαιρία σημαντικών προβλημάτων κακοδιοίκησης που ο ίδιος εντοπίζει (άρθρο 77 παράγραφος 5 εδάφιο γ’ Ν.3852/2010), διατυπώνει την παρούσα Ειδική Πρόταση που υποβάλλεται, κατά τον νόμο, στον Δήμαρχο και κοινοποιείται στο Δημοτικό Συμβούλιο και τον Γενικό Γραμματέα του Δήμου.
1.β. Η Ειδική Πρόταση αφορά τη βελτίωση στην εφαρμογή του ισχύοντος συστήματος εξωδικαστικής επίλυσης οικονομικών διαφορών πολιτών με τον Δήμο Ηλιούπολης, όπως αυτό καταστρώνεται από το πρόγραμμα “Καλλικράτης”. Ο Συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης για τη διευκόλυνση των πολιτών προτείνει να καθοριστεί μια διαδικασία επεξεργασίας αιτήσεων πολιτών για κατάρτιση εξωδικαστικών συμβιβασμών και να εξεταστεί η δυνατότητα θέσπισης αντίστοιχης απόφασης από την Οικονομική Επιτροπή ή το Δημοτικό Συμβούλιο.
1.γ. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα υποβάλλεται στον κύριο Βασίλη Βαλασόπουλο Δήμαρχο Ηλιούπολης και κοινοποιείται στο Δημοτικό Συμβούλιο Ηλιούπολης δια του Προέδρου κυρίου Κων/νου Σεφτελή, καθώς και στον Γενικό Γραμματέα του Δήμου Ηλιούπολης κύριο Δημήτρη Αναστόπουλο.
- Αρμοδιότητα Οικονομικής Επιτροπής
Θεσμικό πλαίσιο
Η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ηλιούπολης είναι συλλογικό όργανο αποτελούμενο από έναν πρόεδρο και τακτικά μέλη οκτώ (8) δημοτικούς συμβούλους τεσσάρων (4) δημοτικών παρατάξεων τα οποία εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία από το Δημοτικό Συμβούλιο (άρθρο 74 Ν.3852/2010).
Η αρμοδιότητα της Οικονομικής Επιτροπής για εξωδικαστική επίλυση διαφορών προβλέπεται από το άρθρο 72 παρ. 1 περ. ιδ’ του Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87 Α/7-6-2010 “Νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης”), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 6 παρ. 5 του Ν.4071/2012 (ΦΕΚ Α’ 85/11.4.2012):
“Η οικονομική επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του δήμου. Ειδικότερα έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: […] αποφασίζει για το δικαστικό συμβιβασμό και τον εξωδικαστικό συμβιβασμό ή κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο για τον εξώδικο συμβιβασμό ή την κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο που υπερβαίνει το παραπάνω ποσό”
Από την παραπάνω διατύπωση προκύπτει ότι η Οικονομική Επιτροπή έχει αποφασιστική αρμοδιότητα σύναψης (i) δικαστικού συμβιβασμού, (ii) εξωδικαστικού συμβιβασμού ή (iii) κατάργηση δίκης, για διαφορές μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ. Για διαφορές άνω του ποσού αυτού, η Οικονομική Επιτροπή έχει εισηγητική αρμοδιότητα, προς το Δημοτικό Συμβούλιο.
Από την παραπάνω διατύπωση προκύπτει, επίσης, ότι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται με αιτήσεις προς την Οικονομική Επιτροπή, όταν διαθέτουν οικονομικές διαφορές με τον Δήμο Ηλιούπολης, προκειμένου οι διαφορές να επιλυθούν:
– ενώπιον δικαστηρίων («δικαστικός συμβιβασμός»),
– εκτός των δικαστηρίων («εξωδικαστικός συμβιβασμός»),
– με παύση της αντιδικίας («κατάργηση δίκης»),
ζητώντας την έκδοση σχετικής απόφασης ή εισήγησης, ανάλογα με το ποσό.
Η αίτηση αυτή συνιστά “αναφορά” κατά την έννοια του άρθρου 10 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει το σχετικό ατομικό δικαίωμα της αναφοράς στις αρχές. Αυτό σημαίνει ότι η Αρχή στην οποία απευθύνεται ο πολίτης είναι υποχρεωμένη να ενεργεί σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντά αιτιολογημένα σ’ εκείνον που υπέβαλε την αναφορά. Οι κείμενες διατάξεις που ορίζουν την προθεσμία διεκπεραίωσης υποθέσεων από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης περιλαμβάνονται στο άρθρο 4 του Ν.2690/1999 (Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας).
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 75 παρ. 3 του Ν.3852/2010, ο Πρόεδρος καταρτίζει την ημερήσια διάταξη της Οικονομικής επιτροπής, ως πολιτικός προϊστάμενος και νόμιμος συντονιστής της λειτουργίας του συλλογικού οργάνου.
Όταν ένας πολίτης υποβάλλει αίτημα ενώπιον της Οικονομικής Επιτροπής, αναμένει την έκδοση σχετικής απόφασης, θετικής ή αρνητικής. Η απόφαση αυτή πρέπει να είναι αιτιολογημένη, κατά το Σύνταγμα και να εκδίδεται σε εύλογο χρονικό διάστημα, κατά τις προβλεπόμενες νομοθετικά προθεσμίες. Επίσης, η απόφαση που εγκρίνει ή απορρίπτει αίτηση για εξώδικο συμβιβασμό πρέπει να αναρτάται διαδικτυακά στο Πρόγραμμα «Διαύγεια», σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.3861/2010 (ΦΕΚ Α’ /112/13.7.2010, “Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο “Πρόγραμμα Διαύγεια” και άλλες διατάξεις”). Η απάντηση δημοτικών υπηρεσιών, στις οποίες έχει τυχόν διαβιβαστεί αίτημα πολίτη που υποβλήθηκε ενώπιον της Οικονομικής Επιτροπής δεν συνιστά εκπλήρωση της εν λόγω συνταγματικής υποχρέωσης, όταν το αίτημα του πολίτη αφορά σύναψη εξωδικαστικού συμβιβασμού. Επί της όποιας άποψης των υπηρεσιών, πρέπει να αποφαίνεται κυριαρχικά η Οικονομική Επιτροπή, η οποία αποτελεί την αρμόδια “Αρχή” στην οποία έχει απευθυνθεί ο πολίτης.
Οι ελλείψεις της διάταξης του εξωδικαστικού συμβιβασμού έχει οδηγήσει πολλές φορές τις Οικονομικές Επιτροπές στην αποχή από την ενάσκηση αυτής της αρμοδιότητας, κάτι που αποτελεί “κακοδιοίκηση”, όπως ρητά έχει διαγνώσει και η ανεξάρτητη αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη. Σε διαμεσολάβηση με θέμα “Οι ΟΤΑ οφείλουν να εξετάζουν τη δυνατότητα εξώδικου συμβιβασμού των διαφορών τους με τους πολίτες” τον Ιούλιο του 2014 ο Συνήγορος του Πολίτη αναφέρει:
“Ο Συνήγορος κατ΄ αρχήν υπογράμμισε ότι ο εξώδικος συμβιβασμός δεν προϋποθέτει την έναρξη δίκης. Επίσης, τόνισε ότι η τελική επίτευξη εξώδικου συμβιβασμού εναπόκειται μεν στη διακριτική ευχέρεια του δήμου, η εξέταση ωστόσο του σχετικού αιτήματος αποτελεί υποχρέωση του δήμου, η δε άρνησή του να κάνει χρήση των σχετικών διατάξεων παραβιάζει ευθέως τον νόμο και συνιστά μορφή κακοδιοίκησης.”
Το Υπουργείο Εσωτερικών με την εγκύκλιο 45351/12-11-2013 με θέμα: “Εξωδικαστική επίλυση διαφορών” δίνει ορισμένες γενικές κατευθύνσεις προς τους Δήμους της χώρας για τη σύναψη τέτοιων εξωδικαστικών τονίζοντας ότι θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι θετικές επιπτώσεις που ο συμβιβασμός τέτοιου είδους θα έχει όχι μόνο στον διεκδικούντα αποζημίωση αλλά και στον ίδιο το δήμο καθώς:
“Η δικαστική επίλυση της διαφοράς είναι δυνατό να έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη σημαντικά μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση του δήμου, δεδομένου ότι, σε περίπτωση δικαίωσης του ενάγοντος, η δαπάνη του δήμου προσαυξάνεται με τα δικαστικά έξοδα αυτού και τους επιδικαζόμενους τόκους, ενώ είναι επίσης πιθανό να επιδικαστούν χρηματικά ποσά για αναπλήρωση διαφυγόντων κερδών ή/και ηθική βλάβη. Συνεπώς, σε περιπτώσεις όπου κρίνεται μάλλον πιθανή η έκδοση δικαστικής απόφασης υπέρ του ενάγοντος, η αποδοχή τέτοιου συμβιβασμού εκ μέρους του δήμου συμβάλλει στην προστασία της περιουσίας αυτού, κάτι που αποτελεί άλλωστε υποχρέωσή του σύμφωνα με τη ρητή διάταξη της παρ. 1 του 178 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ, ν. 3463/2006).
Επιτυγχάνεται η ταχύτερη αποζημίωση του ζημιωθέντος, ο οποίος διαφορετικά υποχρεούται συχνά να περιμένει την πάροδο μεγάλου χρονικού διαστήματος έως ότου εκδικασθεί η υπόθεση. Με τον τρόπο αυτόν προάγεται η εμπιστοσύνη του προς τη διοίκηση.
Παράλληλα, αποφορτίζεται ο μηχανισμός απονομής δικαιοσύνης.”
Ο χειρισμός περιπτώσεων εξωδικαστικού συμβιβασμού, εκ μέρους της Οικονομικής επιτροπής του Δήμου, οφείλει να είναι τέτοιος που να διασφαλίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τόσο την ικανοποίηση της αξίωσης προς αποζημίωση του υφιστάμενου τη ζημία, όσο και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, και προϋποθέτει γνωμοδότηση δικηγόρου, η ανυπραξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής απόφασης
- Πρόταση βελτίωσης
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, προτείνει για τη διευκόλυνση των πολιτών να καθοριστεί μια διαδικασία επεξεργασίας αιτήσεων πολιτών για κατάρτιση εξωδικαστικών συμβιβασμών και να εξεταστεί η δυνατότητα θέσπισης αντίστοιχης απόφασης από την Οικονομική Επιτροπή ή το Δημοτικό Συμβούλιο.
- Σχεδιασμός αίτησης – ειδικού εντύπου εξωδικαστικής επίλυσης οικονομικών διαφορών ώστε να αναγράφεται ξεκάθαρα η φερόμενη αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Ηλιούπολης στην οποία και θα χρεώνεται η αντίστοιχη αίτηση.
- Η φερόμενη αρμόδια υπηρεσία, κατόπιν της λήψης της αίτησης των πολιτών, συντάσσει εισήγηση, περί αποδοχής ή μη του αιτήματος, την κοινοποιεί στο Τμήμα Υποστήριξης Πολιτικών Οργάνων και Επιτροπών του Δήμου και την υποβάλλει στην Νομική Υπηρεσία, προς σύνταξη γνωμοδότησης.
3. Η Νομική Υπηρεσία διαβιβάζει τη γνωμοδότηση του δικηγόρου προς το Τμήμα Πολιτικών Οργάνων και Επιτροπών του Δήμου
- Το Τμήμα Πολιτικών Οργάνων και Επιτροπών του Δήμου, σε συνεννόηση με τον Πρόεδρό της Οικονομικής επιτροπής, με την παραλαβή της εισήγησης της υπηρεσίας και της γνωμοδότησης δικηγόρου, εισάγει υποχρεωτικά το θέμα στην ημερήσια διάταξη της αμέσως προσεχούς συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής για τη λήψη θετικής ή αρνητικής απόφασης, εάν το αίτημα αφορά ποσό διαφοράς έως 30.000 ευρώ ή για την έκδοση θετικής ή αρνητικής εισηγητικής πράξης προς το Δημοτικό Συμβούλιο, εάν το αίτημα υπερβαίνει τις 30.000 ευρώ.
- Σε περίπτωση αρνητικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής, η πράξη περιλαμβάνει γραπτή ενημέρωση των ενδιαφερομένων για το δικαίωμα προσφυγής τους ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, καθώς και για την προθεσμία που προβλέπεται για την ενάσκηση του δικαιώματος αυτού.
- Η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εκδίδεται εντός πενήντα (50) ημερών από την υποβολή του αιτήματος του ενδιαφερόμενου. Για υποθέσεις αρμοδιότητας περισσότερων υπηρεσιών, η προθεσμία παρατείνεται κατά δέκα (10) ακόμη ημέρες. Εάν κάποια υπόθεση δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί λόγω αντικειμενικής αδυναμίας, ειδικά αιτιολογημένης, το Τμήμα Υποστήριξης Πολιτικών Οργάνων και Επιτροπών του Δήμου, εντός πέντε (5) τουλάχιστον ημερών πριν από την εκπνοή της προθεσμίας να γνωστοποιήσει εγγράφως στον αιτούντα: α) τους λόγους της καθυστέρησης, β) τον υπάλληλο που έχει αναλάβει την υπόθεση και τον αριθμό του τηλεφώνου του για την παροχή πληροφοριών και γ) κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία.
Ηλιούπολη, 12 Μαΐου 2016
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης
Γαβριήλ Αραμπατζής
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 2 Ιουλίου 2016]
