ΘΑΛΑΣΣΑ: Οι κίνδυνοι του καλοκαιριού για τα παιδιά μας

Απόψεις

Η θάλασσα αποτελεί πηγή χαράς και διασκέδασης για όλα τα παιδιά το καλοκαίρι. Όμως η άγνοια και η απερισκεψία μπορούν να μετατρέψουν την ευχαρίστηση σε σοβαρό κίνδυνο, με απειλή ακόμη και για την ίδια τη ζωή του παιδιού.
Ο πνιγμός αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο ζωής, ιδιαίτερα στα βρέφη και τα παιδιά. Προσοχή! Ο πνιγμός στα παιδιά είναι σιωπηλός: μη περιμένουμε να δούμε ένα παιδί στα βαθιά να αγωνίζεται να επιπλεύσει και να καλεί σε βοήθεια. Το αντίθετο! Μια στιγμή αβλεψίας και μπορεί το παιδί να χαθεί από τα μάτια μας. Γι’ αυτό και η πρόληψη συνίσταται στη συνεχή παρακολούθηση, ιδιαίτερα των μικρών παιδιών, από τους μεγάλους. Επίσης θα πρέπει όλα τα παιδιά συνεχώς να φορούν μπρατσάκια, ακόμη και όταν είναι έξω από το νερό, γιατί πνιγμοί έχουν συμβεί και στα ρηχά, όταν για παράδειγμα ένα ξαφνικό κύμα (συνήθως από περιπλέοντα πλοία) παρασέρνει το παιδί, το οποίο αμέριμνα παίζει κοντά στη θάλασσα. Παράλληλα θα πρέπει να εκπαιδεύονται, ώστε αργότερα όταν πια μεγαλώσουν, να μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους και από τη δική τους απροσεξία αλλά και από την απερισκεψία των άλλων, όπως για παράδειγμα οδηγών jet – ski, οι οποίοι παραβιάζουν τους κανόνες ασφαλούς πλοήγησης, που απαγορεύουν την πλεύση όπου υπάρχουν λουόμενοι, κάνοντας μάλιστα επικίνδυνους ελιγμούς.
Στα μεγάλα παιδιά και τους εφήβους η βουτιά από ύψος, συνήθως από βράχο, και το μακροβούτι αποτελούν δραστηριότητες υψηλού κινδύνου για ατύχημα και πνιγμό.
Η βουτιά από ύψος μπορεί να είναι η αιτία κάκωσης είτε του κρανίου ή του αυχένα με άμεση συνέπεια την εγκεφαλική βλάβη ή τη βλάβη του νωτιαίου μυελού, με αποτέλεσμα το κώμα, την παράλυση και άπνοια, που αν δεν οδηγήσουν άμεσα στο θάνατο, δημιουργούν ένα χρόνια ανάπηρο, εξαρτημένο από την υποστήριξη της αναπνοής.
Το μακροβούτι είναι επικίνδυνο για δύο λόγους:
Πρώτο, γιατί οι περισσότεροι κολυμβητές κάνουν το μέγα σφάλμα της υπέρπνοιας (πολλές, γρήγορες και βαθιές αναπνοές) πριν βουτήξουν στο νερό, πιστεύοντας ότι έτσι αποθηκεύουν οξυγόνο, ενώ το μόνο που καταφέρνουν είναι να παθαίνουν υποκαπνία (ελάττωση του διοξειδίου του άνθρακα) που προκαλεί υπνηλία και απώλεια συνείδησης.
Δεύτερο, γιατί, επειδή συνήθως το μακροβούτι είναι ανταγωνιστικό («ποιος θα πάει πιο μακριά»), δοκιμάζονται τα όρια της υποξαιμίας (έλλειψη οξυγόνου), τα οποία αν ξεπεραστούν, μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια της συνείδησης και πνιγμό.
Μόνο η γνώση του κινδύνου προστατεύει από αυτά τα δύο συμβάντα!
Η αντιμετώπιση του πνιγμού απαιτεί καλή γνώση της τεχνικής της καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης, προσαρμοσμένης στις ειδικές συνθήκες της θάλασσας.
Αν το παιδί – θύμα έχει αντιδράσεις, αναπνέει και βήχει, το βάζουμε σε πλάγια θέση και φροντίζουμε για την ταχεία διακομιδή του. Αν υπάρχει διαθέσιμο, του χορηγούμε οξυγόνο με όποιο τρόπο μπορούμε.
Αν πρόκειται για βρέφος, το βάζουμε κατά προτίμηση στην αγκαλιά του γονιού του, που βοηθά στην ηρεμία του, άρα και την αναπνοή του.
Αν το θύμα είναι αναίσθητο, ακολουθούμε τους κανόνες της ασφαλούς αντιμετώπισης με τη σωστή σειρά: κλήση για βοήθεια, προσέγγιση του θύματος πάντα από πίσω για προστασία του διασώστη, ταχεία ανάσυρση από το νερό και εφαρμογή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης.
Κατ’ εξοχήν μη κάνουμε άστοχους κι επικίνδυνους χειρισμούς, όπως για παράδειγμα «προσπάθεια αφαίρεσης νερού από τους πνεύμονες», που το μόνο που καταφέρνουμε είναι να προκαλέσουμε εμετό και εισρόφηση του από τους πνεύμονες. Καταστροφή!
Γιατί τελικά οι ερασιτεχνισμοί κάνουν μεγαλύτερο κακό!
Οι υπόλοιποι κίνδυνοι, που συνδέονται με τη θάλασσα, συνθέτουν ένα σοβαρό πρόβλημα ατομικής υγείας, καθ’ όσον αφορούν στη βλαπτική επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Το μαύρισμα, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, έξω ή και μέσα στο νερό (όπου είναι πιο επικίνδυνο γιατί μας δροσίζει η θάλασσα) μπορεί να προκαλέσουν «ηλίαση» και έγκαυμα. Η προστασία με περιορισμό του χρόνου έκθεσης στον ήλιο, η αποφυγή των ωρών της κάθετης πτώσης των ηλιακών ακτινών (τις μεσημεριανές ώρες), η κάλυψη του κεφαλιού, η χρήση αντιηλιακής κρέμας προλαμβάνουν τις ανεπιθύμητες συνέπειες. Η άμεση αντιμετώπιση κάθε συμβάντος με τα ανάλογα μέτρα, όπως η ενυδάτωση σε αφυδατωμένα παιδιά, η ψύξη επί υπερθερμίας, η χρήση θεραπευτικών αλοιφών στα εγκαύματα, η ανάπαυση και η νοσηλεία σε σοβαρές καταστάσεις («ηλίαση»), θα πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια ιατρών και νοσηλευτών, προς αποφυγήν κι εδώ των λανθασμένων χειρισμών.
Μέσα στη θάλασσα η πιθανότητα ενός ατυχήματος, πχ κάκωσης, που μπορεί να οδηγήσει σε πνιγμό, όπως χτύπημα από σκάφος, δεν είναι δυστυχώς σπάνιο, γιατί συχνά λουόμενοι και πλεούμενα κινούνται στις ίδιες θάλασσες. Η ορθή αντιμετώπιση απαιτεί άμεση κινητοποίηση των διασωστών με ανάλογο εξοπλισμό για την παροχή πρώτων βοηθειών και ασφαλούς μεταφοράς του θύματος.
Τη νύξη από αγκάθι ψαριού – αχινού, την επαφή με νημάτια μέδουσας, που δημιουργούν αφόρητους πόνους από αλλεργική αντίδραση και φλεγμονή, καλό είναι να την αποφεύγουμε. Πώς; Με πρόληψη και μόνο, ελέγχοντας και επιτηρώντας τις θάλασσες που τα παιδιά μας κι εμείς οι ίδιοι κολυμπάμε! Αν συμβεί κάτι από τα παραπάνω, πρέπει να ξέρουμε και να διαθέτουμε τα απαραίτητα υλικά για την περιποίηση της πάσχουσας περιοχής ή ακόμη την αντιμετώπιση μιας αλλεργικής αντίδρασης. Τα αλλεργικά άτομα θα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με την ειδική σύριγγα, που περιέχει αδρεναλίνη, για άμεση έγχυση.
Καλό καλοκαίρι σε παιδιά και γονείς!

Γράφει ο Αναστάσιος Δ. Χατζής
Παιδίατρος – Εντατικολόγος
Διευθυντής ΜΕΘ παιδιών

ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 8 Ιουλίου 2017]