Διά …περιφοράς συνεδριάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων

Στήλες

Του Γιώργου Λαουτάρη

Οι παροικούντες την αυτοδιοικητική Ιερουσαλήμ γνωρίζουν καλά μια κοινή πρακτική στους Δήμους της χώρας που ακούει στο όνομα “διά περιφοράς συνεδρίαση”. Πρόκειται για συνεδριάσεις Δημοτικού Συμβουλίου που γίνονται με τηλεφωνική συνεννόηση μεταξύ των παρατάξεων, αλλά στα πρακτικά εμφανίζονται ως τυπικά πραγματοποιημένες. Έκτακτα ζητήματα για τα οποία επείγει απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου γίνονται μοναδικά θέματα στην ημερήσια διάταξη τέτοιων συνεδριάσεων, που στην πραγματικότητα δεν συγκαλούνται ποτέ, παρά μόνο στα χαρτιά. Η καλή πίστη των δημοτικών συμβούλων και των αρχηγών παρατάξεων επιστρατεύεται για την έγκριση των εν λόγω θεμάτων και συνεδριάσεων, που χρησιμοποιούνται για να παρακάμπτεται η γραφειοκρατία.

Είναι όμως σκέτη γραφειοκρατία η σύγκληση του Δημοτικού Συμβουλίου μιας πόλης;

Σύμφωνα με τον πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας των Δημοτικών Συμβουλίων που περιέχεται στον “Καλλικράτη”, το ανώτερο όργανο μιας πόλης συνέρχεται το λιγότερο μια φορά το μήνα. Η συχνότητα στη σύγκληση ενός Δημοτικού Συμβουλίου μέσα στον μήνα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: Από τον αριθμό των θεμάτων που εκκρεμούν στο Προεδρείο, από τη διαθεσιμότητα της δημοτικής αρχής (αν και τόσο ο πρόεδρος του Συμβουλίου όσο και ο Δήμαρχος έχουν αναπληρωτές), από τις έκτακτες περιστάσεις που μπορεί να ζει μια πόλη αλλά και από την παράδοση.

Όμως μια συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου απασχολούν κατά το ήμισυ μόνο θέματα της ημερήσιας διάταξης, δηλαδή ζητήματα των υπηρεσιών και αποφάσεις της Δημοτικής Αρχής που απαιτούν συζήτηση και την έγκριση του σώματος. Το υπόλοιπο και πιο ενδιαφέρον κατά τους περισσότερους μέρος των συνεδριάσεων, το οποίο μάλιστα προηγείται της συζήτησης για την ημερήσια διάταξη, είναι αυτό των ερωτήσεων και ανακοινώσεων που υποβάλλουν δημοτικοί σύμβουλοι και αρχηγοί παρατάξεων προς τη δημοτική αρχή. Σε αυτό το μέρος της συνεδρίασης σχηματίζει κανείς μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα δρώμενα μιας πόλης, αφού τότε δίνεται η δυνατότητα στις αντιπολιτευόμενες παρατάξεις να θέτουν την ατζέντα της συζήτησης και βέβαια δίνεται ο απαραίτητος χρόνος στη δημοτική αρχή να απαντήσει. Φυσικά, στις “δια περιφοράς” συνεδριάσεις δεν υπάρχει τέτοιο μέρος, αφού η σύγκληση του Συμβουλίου είναι εικονική.

Αν πρέπει να απαντήσουμε λοιπόν στο ερώτημα τι κερδίζει ένα Δημοτικό Συμβούλιο από την έκτακτη σύγκλησή του έστω και για ένα μόλις διαδικαστικό θέμα, η απάντηση είναι σαφής: Κερδίζει χρόνο διαλόγου και αλληλο-ενημέρωσης μεταξύ των μελών του και των δημοτών, άρα κερδίζει η τοπική δημοκρατία. Τα “διά περιφοράς” συμβούλια δεν είναι λοιπόν μόνο μια παράτυπη πρακτική. Είναι και μια πρακτική που στερεί μια πόλη από το οξυγόνο της δημοκρατίας.

Το προεδρείο ενός Δημοτικού Συμβουλίου έχει τη δυνατότητα βάσει του νόμου να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρίαση ακόμη και αυθημερόν. Αν οι λόγοι για το επείγον της διαδικασίας εκτεθούν στο Σώμα και αυτό υπερψηφίσει τον έκτακτο χαρακτήρα της συνεδρίασης, κάθε απόφαση είναι απολύτως νόμιμη. Η ανοιχτή συνεδρίαση στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά από νόμιμη πρόσκληση των δημοτικών συμβούλων, των φορέων της πόλης και του τοπικού Τύπου υπηρετεί τη διαφάνεια στα δημοτικά δρώμενα. Κάθε φορά που επιτρέπεται μια εξαίρεση στο τυπικό αυτό, όποιος και αν είναι ο λόγος ή η αφορμή, η διαφάνεια δέχεται και από ένα πλήγμα.

Πρόκειται λοιπόν για μια κακή πρακτική, που κανονικά πρέπει να στηλιτεύεται από τις παρατάξεις της δημοτικής αντιπολίτευσης και να εμποδίζεται, κάθε φορά που μια δημοτική αρχή την ασκεί.

Ουσία ή διαδικασία;

Καμιά φορά απορεί κανείς για τα θέματα που καλείται να αποφασίσει ένα Δημοτικό Συμβούλιο. Η επιβολή ενός προστίμου, η κοπή ενός δέντρου, η σήμανση μιας θέσης στάθμευσης για αναπηρικό όχημα είναι μερικά από τα ζητήματα της καθημερινότητας που αφορούν προσωπικά δημότες αλλά κατά το νόμο πρέπει να απασχολήσουν το Δημοτικό Συμβούλιο σε δημόσια συνεδρίασή του. Για να θεωρηθούν νόμιμες οι αποφάσεις ενός Δημοτικού Συμβουλίου, πρέπει να έχει προηγηθεί μια διαδικασία ειδοποιήσεων των μελών του που είναι πολύ σχολαστική ως προς τη μέθοδο και τους χρόνους, ώστε να διασφαλίζεται ότι κανείς και ποτέ δεν θα μπορέσει νομίμως να παρακάμψει τη βούληση του Σώματος.

Όλη αυτή η περίπλοκη κατά πολλούς διαδικασία διαφυλάσσει την ουσία, που δεν είναι άλλη από την ανεμπόδιστη δημοκρατική έκφραση των εκπροσώπων των δημοτών. Στα μικρά θέματα όπως τα παραπάνω και στα μεγάλα, όπως ο Προϋπολογισμός, στα έκτακτα και τα τακτικά, η αυστηρή διαδικασία είναι ο θεματοφύλακας της τοπικής δημοκρατίας. Οι εξαιρέσεις είναι δρόμος εύκολος, τακτοποιητικός και βολικός. Είναι όμως παράλληλα ένας δρόμος ολισθηρός.