Nωρίς φέτος μας επισκέπτεται ο ετήσιος καλοκαιρινός καύσωνας. Κι αν εμείς οι ενήλικες (με εξαίρεση τους υπερήλικες και αυτούς που δεν αυτοεξυπηρετούνται) μπορούμε και έχουμε τρόπους να προστατευθούμε από την υπερβολική θερμοκρασία (υπερθερμία), τα παιδιά μας, ειδικά τα πιο μικρά, είναι και πιο ευάλωτα και εξαρτημένα από εμάς.
Όσον αφορά στα παιδιά, θα πρέπει να μιλήσουμε χωριστά για τα νεογνά και τα βρέφη από τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους. Και τούτο γιατί τόσο οι συνθήκες εμφάνισης άρα και της πρόληψης της υπερθερμίας διαφέρουν όσο και αυτή καθ’ εαυτή η διάγνωση και η αντιμετώπιση.
Στα νεογνά και βρέφη οι συνθήκες του περιβάλλοντος, όπως η έντονη ζέστη, συχνά σε συνδυασμό με την υψηλή υγρασία, το ακατάλληλο περιβάλλον (κλειστός χώρος σπιτιού, σταθμού ή αυτοκινήτου), το υπερβολικό ντύσιμο και η μη χορήγηση υγρών, που όλα είναι ευθύνη αυτών που φροντίζουν μικρά παιδιά, αρκούν για να προκληθεί υπερθερμία.
Αντίθετα στα μεγαλύτερα παιδιά και στους εφήβους, επί πλέον της έντονης ζέστης και της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, η υπερβολική άσκηση είτε υπό τη μορφή παιχνιδιού είτε υπό τη μορφή άθλησης, αποτελούν τον καθοριστικό παράγοντα εμφάνισης της υπερθερμίας.
Όμως και στις δυο περιπτώσεις αν υπάρξει άμεση παρέμβαση και το πρόβλημα αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, οι συνέπειες από την υπερθερμία θα είναι μηδαμινές και σίγουρα αναστρέψιμες.
Αντιθέτως, αν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση, η υπερθερμία εξελίσσεται σε θερμοπληξία, κατάσταση που χαρακτηρίζεται από τη βλάβη ζωτικών οργάνων και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.
Είναι αυτονόητο ότι η καλύτερη θεραπεία της υπερθερμίας είναι η πρόληψη, που πρακτικά μεταφράζεται στη λήψη μέτρων προστασίας από την υπερβολική ζέστη, που όμως διαφέρουν από ηλικία σε ηλικία. Έτσι στα νεογνά και στα βρέφη προέχει η ρύθμιση της θερμοκρασίας και της υγρασίας του περιβάλλοντος με κλιματισμό ή/και ανεμιστήρα, το ντύσιμο με λίγα ρούχα και η χορήγηση πολλών υγρών. Αν το παιδί είναι ήσυχο, ευδιάθετο και η πάνα του βρέχεται με ούρα, δεν ανησυχούμε. Αν αντίθετα είναι είτε ευερέθιστο είτε κοιμισμένο και η πάνα του είναι στεγνή, το θερμομετρούμε. Αν έχει αυξημένη θερμοκρασία, μεγαλύτερη από 37,5, επικοινωνούμε με τον Παιδίατρο, γιατί αντί για υπερθερμία μπορεί να έχει πυρετό στο πλαίσιο μιας οποιασδήποτε λοίμωξης, που πρέπει να διαγνωστεί και ν’ αντιμετωπιστεί. Αλλά και για την υπερθερμία πάλι ο Παιδίατρος χρειάζεται για να δώσει τις σωστές οδηγίες.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνω αυτό που στη διεθνή βιβλιογραφία συχνά αναφέρεται: την έκθεση βρεφών σε αυξημένη θερμοκρασία επειδή οι γονείς τα ξεχνούν μέσα στο αυτοκίνητο. Η σύσταση σ’ αυτήν την περίπτωση είναι να ανοίξουμε την πόρτα του αυτοκινήτου ή ακόμη να σπάσουμε το παράθυρο, αν οι πόρτες είναι κλειδωμένες και να καλέσουμε άμεσα για βοήθεια.
Στα μεγαλύτερα παιδιά και στους εφήβους οι οδηγίες είναι σαφείς: όχι υπερβολική έκθεση στον ήλιο, όχι εξοντωτική μυϊκή άσκηση, διακοπή και ανάπαυση σε δροσερό και ανήλιο μέρος, να πίνουν δροσερό νερό όχι αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά ή φάρμακα και να σταματούν αν νοιώσουν κόπωση, κράμπες ή ζαλάδα. Δε χρειάζεται ν’ αποδείξουν σε κανέναν ούτε στον εαυτό τους ότι είναι άτρωτοι!
Καλό υπόλοιπο καλοκαίρι σε όλους με υγεία και ασφάλεια.
Γράφει ο
Αναστάσιος Δ. Χατζής
Παιδίατρος – Εντατικολόγος
Διευθυντής ΜΕΘ παιδιών
ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 15 Ιουλίου 2017]
