Η αυτοδιοίκηση ως επαγγελματική συντεχνία

Στήλες

Του Γιώργου Λαουτάρη

Αν ρωτήσουμε τυχαία 10 πολίτες ποια είναι τα στρατηγικής σημασίας θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησης που απαιτούν επίλυση, τι απαντήσεις άραγε θα πάρουμε;
Ίσως ακούσουμε για τη διαφθορά και τις πελατειακές σχέσεις στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος, ίσως λάβουμε απαντήσεις για την έλλειψη προσωπικού και τις χαμηλές υπηρεσίες που κατά κανόνα προσφέρουν οι Δήμοι. Αρκετοί θα μιλήσουν για τις κοινωνικές δομές και την ανάγκη ενίσχυσής τους, ενώ σίγουρα κάποιοι θα τα βάλουν με τους υπαλλήλους και τους υπευθύνους της καθαριότητας, ζητώντας άμεσες λύσεις. Σε κάθε περίπτωση, ουδείς θα απαντήσει ότι “στρατηγικό θέμα προς άμεση επίλυση” είναι η αύξηση των ειδικών συμβούλων που μπορεί να προσλάβει ένας Δήμαρχος και η πρόβλεψη αποζημίωσης των Δημοτικών Συμβούλων για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις των δημοτικών οργάνων.
Αυτά όμως και άλλα καθαρά συντεχνιακά αιτήματα περιέχονται μεταξύ άλλων στην 4σέλιδη επιστολή που απηύθυνε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, Γιώργος Πατούλης, προς τον υπουργό Εσωτερικών, παραθέτοντας τα “ανοιχτά προβλήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που δεν επιλύθηκαν με το πολυνομοσχέδιο”. Ένα κείμενο που παρουσιάζει τους δημάρχους της χώρας όχι ως επικεφαλής τοπικών κοινοτήτων που αντιμετωπίζουν τις οξείες συνέπειες της οικονομικής κρίσης και καλούνται να διαχειριστούν μια δύσκολη καθημερινότητα στις πόλεις, αλλά ως κεφαλές κάποιων γραφειοκρατικών μηχανισμών διοίκησης, που ζητούν περισσότερη εξουσία, λιγότερο έλεγχο, μεγαλύτερα προνόμια και πολιτικό ρόλο.
Για παράδειγμα, ο Δήμαρχος Αμαρουσίου ζητά να προβλέπεται απόσπαση ή μετάταξη αιρετών που είναι εκπαιδευτικοί ή ένστολοι στον Δήμο της εκλογής τους αν υπηρετούν αλλού. Να αμείβονται οι γενικοί γραμματείς και οι δημοτικοί σύμβουλοι για κάθε συμμετοχή τους σε δημοτική συνεδρίαση. Να μην περικόπτεται η σύνταξη σε αιρετούς που λαμβάνουν παράλληλα αντιμισθία. Να μπορεί κάθε Δήμαρχος να προσλαμβάνει περισσότερους προσωπικούς συνεργάτες. Να συσταθεί θέση ιδιαίτερου γραμματέα του Δημάρχου. Να υπάγονται τα ΚΕΠ αποκλειστικά στους Δήμους και όχι στο Υπουργείο Εσωτερικών. Να αναγνωρίζεται η “προϋπηρεσία” στους δημόσιους υπαλλήλους που βρίσκονται σε Δήμους ως αιρετοί ή μετακλητοί. Να αλλάξει ο τελευταίος νόμος σχετικά με το καθεστώς έκπτωσης των Δημάρχων από το αξίωμά τους, ώστε να παραμένουν στη διοίκηση ακόμη και ως κατηγορούμενοι για κακουργήματα. Να αρθεί η πρόβλεψη του καταλογισμού σε περιπτώσεις κακοδιαχείρισης χρημάτων, που υποχρεώνει τους αιρετούς να αποζημιώνουν το Δημόσιο από την προσωπική τους περιουσία.
Και βέβαια, πρώτα στη λίστα των αιτημάτων είναι τα πάγια (και δίκαια) οικονομικά αιτήματα της αυτοδιοίκησης σχετικά με την απόδοση από το κράτους όλων των οφειλομένων πόρων που συσσωρεύονται με τα χρόνια καθώς και η άρση των διαρκών περικοπών στην επιχορήγηση των ΟΤΑ.
Το κακό είναι ότι το κείμενο αυτό δεν εκφράζει αποκλειστικά τον υπογράφοντα. Ο Γιώργος Πατούλης είναι ο θεσμικός εκπρόσωπος των δημάρχων και όλων των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού, έχοντας την εξουσιοδότηση της πλειοψηφίας να ενεργεί και να μιλά εξ ονόματος όλων. Η αυτοδιοικητική παράταξη που τον ανέδειξε στο πόστο του προέδρου της ΚΕΔΕ είναι ενεργή, είναι πλειοψηφούσα και τον στηρίζει. Ο συντεχνιασμός των διεκδικήσεων του προέδρου της ΚΕΔΕ φαίνεται να εκφράζει τους πάντες.
Πρέπει να διευκρινιστεί εδώ ότι το λάιφ στάιλ του Γιώργου Πατούλη που συχνά σχολιάζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και τα ΜΜΕ, η εικόνα που προβάλλει στα μέσα ενημέρωσης και ο τρόπος που διαχειρίζεται την προβολή που απολαμβάνει είναι μια προσωπική του υπόθεση. Ωστόσο η πολιτική φιλοσοφία που πρεσβεύει ως Δήμαρχος και εκπρόσωπος των δημάρχων, όπως αποδεικνύεται από τα κείμενα θέσεων της ΚΕΔΕ και τις ομιλίες του στα αυτοδιοικητικά όργανα και αλλού, οφείλει να είναι αντικείμενο δημόσιας κριτικής. Αν κρίνουμε λοιπόν από την τωρινή και διαχρονική αντιπαράθεση της ΚΕΔΕ με την κυβέρνηση για τα θεσμικά προβλήματα της αυτοδιοίκησης, φαίνεται ότι από τους δημάρχους λείπει συνολικά ένα συλλογικό στρατηγικό όραμα για το ρόλο των τοπικών κοινωνιών και αντίθετα περισσεύει η προσωπική φιλοδοξία και μια γραφειοκρατική αντίληψη της διοίκησης.

Προσωπική πορεία ή θεσμικός ρόλος;

Ο Γιώργος Πατούλης είναι ένας άνθρωπος που δεν κρύβει τις φιλοδοξίες του. Το 2015 συγκέντρωνε υπογραφές για να γίνει πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας. Και φέτος τον Ιούλιο ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου την ίδρυση “ομίλου ενεργών πολιτών” με τίτλο “Αθήνα Πρωτεύουσα Ξανά”, που έχει καθαρό χαρακτήρα τη διεκδίκηση της δημαρχίας του πρώτου Δήμου της χώρας.
Είναι φυσικά θεμιτό για κάθε άνθρωπο να θέτει προσωπικούς στόχους και να τους κυνηγά, όπως νομίζει καλύτερα. Υπάρχει όμως ένα λεπτή γραμμή που χωρίζει την προσωπική πορεία από τη θεσμική λειτουργία. Και η πληθωρικότητα του Γιώργου Πατούλη στο δημόσιο λόγο αφήνει πολλές αμφιβολίες πλέον για το κατά πόσο η προσωπική του ατζέντα επηρεάζει τις θεσμικές του επιλογές.
Το γεγονός αυτό υπογράμμισε με το δικό του τρόπο ένας εκ των υποστηρικτών του, ο Δήμαρχος Μαρκόπουλου Μεσογαίας, Σωτήρης Μεθενίτης. Αναφέρει μεταξύ άλλων για την υπόθεση διεκδίκησης του Δήμου Αθηναίων:
“Αυτό όμως, που οφείλω να κάνω προσωπικά εγώ, που τον στήριξα δημόσια και ενυπόγραφα από την αρχή της πορείας του, προς την Προεδρία της ΚΕΔΕ, στην βάση συγκεκριμένων, αυτοδιοικητικών δεσμεύσεων, για αγώνες που όμως, έμειναν στα λόγια και χάθηκαν στους διαδρόμους, του “ελαφρού” life style, είναι να αποχωρήσω αμέσως, από το συνδυασμό μας “Ανατροπή στην Αυτοδιοίκηση”, που κατέληξε άδοξα, σε φορέα υλοποίησης προσωπικών φιλοδοξιών και μόνο”…

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 5 Αυγούστου 2017]