Συνέντευξη στον Γιώργο Λαουτάρη
Βασίλειος Τσανάκης, υποναύαρχος ε.α. Λιμενικού Σώματος
Τη σημασία της ακαριαίας αντιμετώπισης κάθε συμβάντος ρύπανσης της θάλασσας επισημαίνει με αποκλειστική του συνέντευξη στον Παλμό Γλυφάδας, ένας πολύπειρος αξιωματικός του Λιμενικού, ο ναύαρχος Βασίλειος Τσανάκης. Η εξέλιξη του ναυαγίου του “Αγία Ζώνη ΙΙ” κατά τον ίδιο συνιστά μια μεγάλη εθνική ήττα, οι συνέπειες της οποίας πολύ δύσκολα πλέον θα ξεπεραστούν…
Πώς κρίνετε την κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού;
Θα πρέπει να κρίνει κανείς ακριβώς τα γεγονότα και πάνω σε αυτά να βγάλει τα συμπεράσματά του. Σε όλη αυτή την ιστορία δεν έχουν ακόμα ξεκαθαριστεί: Πού βρισκόταν το σκάφος και από πού ήρθε. Αν δεν υπάρχουν αυτά τα στοιχεία, δεν είναι δυνατόν να βγουν συμπεράσματα.
Στην καριέρα σας ως ανώτατο στέλεχος του Λιμενικού Σώματος έχετε αντιμετωπίσει ποτέ ανάλογη κατάσταση;
Μπορούμε να μιλήσουμε για τρία μεγάλα περιστατικά ρύπανσης της θάλασσας στην Ελλάδα. Τα πρώτα δύο σημειώθηκαν τη δεκαετία του 1990 στην Καλαμάτα και στο Λιμάνι του Βόλου και η τρίτη είναι η τωρινή.
Στο περιστατικό του Βόλου ήμουν Λιμενάρχης. Μέσα σε 24 ώρες είχαμε αντιμετωπίσει το περιστατικό και δεν έμεινε ούτε ίχνος. Είτε επειδή αγαπώ τη δουλειά μου, είτε επειδή φοβόμουν περισσότερο, έδρασα ακαριαία. Τέτοια περιστατικά δυστυχώς δεν μπορούν καν να περιγραφούν. Ούτε και υπάρχει κάποια δύναμη που να αποκαταστήσει αυτές τις ζημιές.
Για μένα αυτό που συνέβη στο Σαρωνικό ήταν μια μεγάλη εθνική ήττα. Με αυτό το πνεύμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και όχι με βάση το πότε θα κάνουν ξανά μπάνιο οι λουόμενοι.
Εξ όσων γνωρίζετε, έγιναν κατά την αντιμετώπιση του συμβάντος αυτά που προβλέπουν οι διαδικασίες;
Δεν μπορώ να το πω αυτό. Δεν έχω ούτε την αρμοδιότητα, ούτε την αγένεια να κάνω κριτική. Πιθανότατα κάποιοι ευθύνονται για την εξέλιξη.
Η ρύπανση έχει μία αρχή όταν συμβεί: Κάθε δευτερόλεπτο που κερδίζεις είναι θησαυρός. Οι ζημιές πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο όσο καθυστερεί η αντιμετώπιση. Δεν είναι αποδεκτή η καθυστέρηση μισής ή μίας ώρας.
Από τις αλληλοεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες δεν έχει γίνει κάτι σαφές: Ποιος έχει
τον πρώτο λόγο σε ένα συμβάν όπως αυτό;
Στο κεντρικότερο Λιμάνι της χώρας, στον Πειραιά, υπάρχει ο αξιωματικός υπηρεσίας του Λιμεναρχείου. Μέσα στις αρμοδιότητές του είναι η παρακολούθηση της εύρυθμης λειτουργίας του λιμανιού και βέβαια η παρακολούθηση περιστατικών ρύπανσης. Ο αξιωματικός αυτός ειδοποιεί αμέσως τον διευθυντή επιχειρήσεων, τον Αρχηγό και τον Υπαρχηγό του Λιμενικού.
Ο λιμένας του Πειραιά έχει ειδικά σκάφη της πρώτης αντιμετώπισης της κηλίδας, αλλά και των επόμενων σταδίων. Όταν συμβεί το οποιοδήποτε περιστατικό, πρέπει πρώτα να εντοπίσεις το ακριβές σημείο για να το περιβάλεις με ειδικά φράγματα. Προτού φανεί κηλίδα πρέπει να έχεις κάνει φράγματα. Δεν γνωρίζω για το περιστατικό που συζητούμε αν και πότε έγιναν αυτά.
Το Λιμεναρχείο Πειραιά έχει μονάδες που θα δημιουργήσουν τα φράγματα, άλλες μονάδες που θα θέσουν σε εφαρμογή τις αντλίες για τον καθαρισμό του “χοντρού” πετρελαίου και κατόπιν αρχίζει η σειρά της αντιμετώπισης.
“Η ρύπανση έχει μία αρχή όταν συμβεί: Κάθε δευτερόλεπτο που κερδίζεις είναι θησαυρός. Οι ζημιές πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο όσο καθυστερεί η αντιμετώπιση. Δεν είναι αποδεκτή η καθυστέρηση μισής ή μίας ώρας”.
Τώρα που η ζημιά έγινε, είστε αισιόδοξος για την αποκατάσταση;
Δυστυχώς λίγοι αντιλαμβάνονται ότι το Λιμάνι δεν θα καθαρίσει ποτέ. Υπάρχουν χιλιάδες κρυφοσπηλιές που θα γεμίσουν με πετρέλαιο και σε ανύποπτο χρόνο, ακόμη και μετά από χρόνια, θα βγάλουν κηλίδες που θα εμφανιστούν ξαφνικά στον Άγιο Κοσμά.
Τα νότια προάστια είναι η Κυανή Ακτή της Ελλάδας. Την είχαμε διατηρήσει με όλα αυτά τα μέσα σε άριστη κατάσταση. Το λιμάνι του Πειραιά ήταν ιδιαίτερα καθαρό με διαυγέστατα νερά και αυτό είναι απότοκο του ελέγχου.
Πού πιστεύετε ότι εντοπίζεται η “μαύρη τρύπα” του μηχανισμού ελέγχου των πλοίων και συμβαίνουν τέτοια ατυχήματα;
Στον τομέα της ναυτιλίας οι κρατούντες ζητούν όλο και περισσότερη ελευθερία και ταυτόχρονα όλο και λιγότερο έλεγχο. Κάτι που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το καταφέρνουν. Πώς, πού, πότε, ποιοι και γιατί είναι άλλο θέμα, έξω από τα δικά μου θέματα.
Ο φόβος και ο τρόμος κάθε λιμενικού αξιωματικού είναι η ρύπανση. Διότι δύο τινά θα συμβούν: Ή θα κάνεις απόλυτα το καθήκον σου μένοντας ανοιχτός σε ανεξέλεγκτους παράγοντες. Ή θα κάνεις υπέρβαση καθήκοντος για να ανταποκριθείς στην ανάγκη.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 23 Σεπτεμβρίου 2017]
