Του Γιώργου Λαουτάρη
Τελικά η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, δεν έφερε την καταστροφή… Αντίθετα, καταστροφή των αρχαιοτήτων και έγκλημα κατά του πολιτισμού θα είχαμε αν οι αρμόδιοι αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού αψηφούσαν τον αρχαιολογικό νόμο και δεν εκπλήρωναν το καθήκον που τους εμπιστεύθηκε η οργανωμένη πολιτεία να προστατεύουν και να αναδεικνύουν τα μνημεία του παρελθόντος. Διότι μέσα στον ορυμαγδό της προπαγάνδας και της πολιτικοποίησης ενός ζητήματος του οποίου την ουσία ελάχιστοι από όσους σχολίαζαν γνώριζαν, το έργο των αρχαιολόγων στιγματίστηκε και λοιδορήθηκε όσο ποτέ άλλοτε.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην επίμαχη συνεδρίασή του κήρυξε ενιαίο αρχαιολογικό χώρο στους Δήμους Ελληνικού Αργυρούπολης και Αλίμου, όπου συμπεριλαμβάνεται και τμήμα της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Η συγκεκριμένη υπόθεση σημειωτέον ότι εκκρεμούσε επί τρία χρόνια στο Υπουργείο. Η κήρυξη στην οποία κατέληξε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (νεκροταφείο, λόφος Χασάνι κ.λπ), συμπληρώνεται από την παλαιότερη κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου της χερσονήσου του Αγίου Κοσμά και από τους όρους προστασίας των αρχαιοτήτων που έθεσε το ΚΑΣ ως όρους στην έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης.
Ακόμη η απόφαση δεν έχει καθαρογραφεί, όμως σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για τους παρακάτω όρους:
Μη δόμηση στη χερσόνησο του Αγίου Κοσμά, όπου εκτείνεται ο πρωτοελλαδικός οικισμός και άλλες αρχαιότητες, προστασία του αρχαίου λατομείου (που έμεινε εκτός ορίων κήρυξης) με την συμπερίληψή του σε ελεύθερο χώρο πρασίνου, μεταφορά του ταφικού μνημείου σε σχήμα Π στην αρχική του θέση (περιοχή πρώην ανατολικού αεροδιαδρόμου) σε ελεύθερο χώρο πρασίνου, επανεξέταση του ύψους των ψηλών κτιρίων και βέβαια αρχαιολογική παρακολούθηση των εκσκαφικών εργασιών σε όλη την έκταση του πρώην αεροδρομίου.
Ο ίδιος ο Δήμαρχος Ελληνικού Αργυρούπολης, Γιάννης Κωνσταντάτος, που συγκαταλέγεται στους σφοδρούς επικριτές της διαδικασίας κήρυξης που προηγήθηκε δήλωσε σε ανακοίνωσή του ικανοποιημένος με την απόφαση του ΚΑΣ. Κατά τον δήμαρχο ήταν θετικό ότι “από την αρχική εισήγηση για κήρυξη 3.000 στρεμμάτων ως “Αρχαιολογικού χώρου”, χαρακτηρίστηκαν περίπου 300”.
Με δήλωσή του παρενέβη και ο υπουργός Επικρατείας, Αλέκος Φλαμπουράρης, ώστε να κατευνάσει τις αντιδράσεις που ξεσηκώθηκαν αυτόματα μετά τη “διαρροή” της είδησης ότι το ΚΑΣ κήρυξε στο Ελληνικό αρχαιολογικό χώρο, πιστεύοντας ότι έτσι εμποδίζεται η επένδυση. “Για μια ακόμη φορά οι «Κασσάνδρες» διαψεύστηκαν. Η επένδυση στο Ελληνικό προχωράει”, τονίζει και συμπληρώνει ότι τον δρόμο για την επένδυση άνοιξε “η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, με τον χαρακτηρισμό ως αρχαιολογικού χώρου ενός μικρού τμήματος μόλις 280 στρεμμάτων, επί συνόλου 6.500”.
Οι επενδυτές πάντως σχολίασαν επιφυλακτικά την απόφαση. “Η Lamda Development SA πριν τοποθετηθεί στο θέμα των αποφάσεων του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου της 3/10/2017 αναμένει την επίσημη ενημέρωση σχετικά με το ακριβές περιεχόμενό τους”, τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση που συνεχίζει: “Αφού μελετήσει τις αποφάσεις αυτές και τα διαγράμματα που θα τις συνοδεύουν, θα είναι σε θέση να εκτιμήσει τις επιπτώσεις στο Master Plan και στο Επιχειρηματικό Σχέδιο, παραμένοντας προσηλωμένη στα υπογεγραμμένα και κυρωμένα από το Κοινοβούλιο συμβατικά κείμενα”.
Την απόφαση του ΚΑΣ χαιρέτησε και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Σε ανακοίνωσή του τονίζει: “Η ομόφωνη βούληση των μελών του ΚΑΣ (με διαφοροποίηση μόνο ως προς τα όρια) για την κήρυξη ενιαίου αρχαιολογικού χώρου στους Δήμους Ελληνικού-Αργυρούπολης και Αλίμου, όπου συμπεριλαμβάνεται και τμήμα της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, αποτελεί δικαίωση που επιβεβαιώνει την πίστη στους θεσμούς, την τήρηση του νόμου και την προάσπιση του κύρους του ΚΑΣ ως επιστημονικού συλλογικού οργάνου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, που όλα μαζί διασφαλίζουν την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Επίσης εμπεδώνει την ανάγκη για ίση μεταχείριση όλων των επενδυτών και πολιτών από το νόμο”.
Γιατί ήταν απαραίτητη η κήρυξη
Αντίθετα από όσα προπαγανδιστικά υποστήριζαν όσοι είχαν διάφορα συμφέροντα, η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου δεν εμποδίζει την έγκριση ή την εκτέλεση κάποιου τεχνικού έργου. Ολόκληρο το κέντρο της Αθήνας αποτελεί κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο και την ίδια στιγμή συνιστά μια από τις πλέον πυκνοδομημένες περιοχές της χώρας! Το ίδιο συμβαίνει στη Ρόδο, το Ναύπλιο, τη Μονεμβασία, τα Χανιά και όχι μόνο. Γιατί το Ελληνικό έπρεπε να αποτελέσει εξαίρεση από τον αρχαιολογικό νόμο;
Όπως τονίζει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων σε αρκετές ανακοινώσεις του, η κήρυξη δεν κάνει κάτι κάτι άλλο από το να χαρακτηρίζει την περιοχή ως τόπο όπου αναμένεται να εντοπιστούν αρχαιότητες και την ίδια στιγμή διασφαλίζει ότι κάθε τεχνικό έργο θα παίρνει απαραίτητα την έγκριση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Στο Ελληνικό ήταν επιβεβλημένο να αποφασιστεί αυτή η κήρυξη ώστε οι όροι προστασίας και ανάδειξης των αρχαιοτήτων να ισχύουν στο διηνεκές και να δεσμεύουν όχι μόνον την Ελληνικό ΑΕ, αλλά και τον κύριο του έργου, τις κατασκευαστικές εταιρείες και τους υπεργολάβους που θα εκτελέσουν τα τεχνικά έργα, έως και τους τελικούς χρήστες, κατοίκους ή επαγγελματίες που θα ζήσουν ή θα δραστηριοποιηθούν στην περιοχή.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 7 Οκτωβρίου 2017]
