Η απογοήτευση ενισχύει τον ευρωσκεπτικισμό

Στήλες

Του Γιώργου Λαουτάρη

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα της κοινής γνώμης παρήγγειλε η Ένωση Περιφερειών Ελλάδος, την οποία και παρουσίασε στο πρόσφατο τακτικό συνέδριό της. Ήταν μια μεγάλη πανελλαδική δημοσκόπηση της εταιρείας Καπα Research, με μέγεθος δείγματος τα 2.000 άτομα στις 13 περιφέρειες της χώρας και θέμα την εικόνα των Ελλήνων για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Βασικό εύρημα της δημοσκόπησης (που περιέργως δεν βρήκε το δρόμο του στα μέσα μαζικής ενημέρωσης) είναι ότι στη χώρα μας παγιώνεται ένα μαζικό ρεύμα αμφισβήτησης της ευρωπαϊκής προοπτικής σε όλες της τις εκφάνσεις, ο σκληρός πυρήνας του οποίου αφορά το ένα τρίτο της ελληνικής κοινωνίας.
Σε ό,τι αφορά την αυτοδιοίκηση, η ερώτηση “κλειδί” της έρευνας ήταν το “Πόσο ικανοποιηµένος-η θα λέγατε ότι είστε από τη ζωή στην περιοχή που διαµένετε;”. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (62%) απάντησε “λίγο” και “καθόλου” και μόλις το 36,5% “πολύ” και “αρκετά”. Μάλιστα, οι η έρευνα κατέγραψε ένα αξιοσημείωτο εύρημα: Η λογική της “Ψωροκώσταινας” για τη χώρα μας είναι παραπάνω από εμφανής. Το 70% των ερωτηθέντων απάντησε ότι το επίπεδο ζωής στην περιοχή όπου ζει είναι κάτω από το μέσο όρο της Ευρώπης. Επίπεδο ζωής πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο θεωρεί ότι έχει μόλις το 4% όσων συμμετείχαν στην έρευνα!
Σε ό,τι αφορά το ευρωπαϊκό αποτύπωμα στη ζωή των Ελλήνων τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η εικόνα δεν είναι καθαρή. Το 36,5% απάντησε ότι η περιοχή όπου ζει μείωσε την απόσταση από την Ευρώπη, σε αντίθεση με το 30,5% που πιστεύει ότι η απόσταση μεγάλωσε και το 31% που εκτιμά ότι δεν άλλαξε κάτι.
Όταν οι ερευνητές της Καπα Research ρώτησαν “μπορείτε να θυµηθείτε ένα έργο µε χρηµατοδότηση της Ευρώπης που να έχει επηρεάσει θετικά τη ζωή σας;”, το 39% απάντησε “όχι, δεν θυμάμαι”. Ενώ στην ερώτηση “Γνωρίζετε κάποιο µεγάλο έργο υποδοµής που να έγινε στην περιοχή σας µε ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση τα τελευταία 5 χρόνια;”, το 57% μόνο απαντά “ναι”, σε αντίθεση με το 43% που είπε “όχι”. Πάντως, ως προς την αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, μια καθαρή πλειοψηφία (65,5% έναντι 32,5%) εκτιμά ότι τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων της ΕΕ άξιζαν τα χρήματα που επενδύθηκαν.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΝΠΕ και Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, “το ποσοστό των πολιτών που εμπιστεύονται πολύ ή αρκετά τις Περιφέρειες είναι υπερδιπλάσιο αυτών που εμπιστεύονται το κεντρικό κράτος”. Σύμφωνα με την Ένωση, “περιφέρειες και Ευρωπαϊκή Ένωση «σώζουν» την τιμή των θεσμών στην Ελλάδα”. Όμως κάτι τέτοιο δεν προκύπτει με σαφήνεια από τα πορίσματα της ίδιας της έρευνας. Αντίθετα, τα αποτελέσματα δείχνουν βαθιά δυσπιστία των Ελλήνων για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Το πιο δημοφιλές ευρωπαϊκό όργανο είναι το Ευρωκοινοβούλιο το οποίο δηλώνει ότι εμπιστεύεται μόλις το 50%. Την Επιτροπή των Περιφερειών αγνοεί το 18,5% ενώ δηλώνει ότι την εμπιστεύεται μόλις το 29% των ερωτηθέντων, σε αντίθεση με το 52,5% που δυσπιστεί για το ρόλο της.
Παρουσιάζοντας την έρευνα της Κάπα Research ο γενικός διευθυντής της εταιρείας κ. Τάσος Γεωργιάδης ανέφερε ένα ενδιαφέρον σημείο ως προς τη διαχρονική πρόσληψη του ρόλου της ΕΕ στη χώρα μας: “Υπό το πρίσμα της ελληνικής κρίσης, η σχέση της Ελλάδας με την ΕΕ φαντάζει πολυκύμαντη: το 2008, το 82,9% των πολιτών είχε θετική εικόνα για την ΕΕ. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 64%, το 2010 και, στην παρούσα έρευνα, σταθεροποιείται στο 55%”. Στην πραγματικότητα, ο έντονος ευρωσκεπτικισμός στη χώρα μας εκφράζεται από το εύρημα της έρευνας ότι το 30% των ερωτηθέντων θα επιθυμούσε “λιγότερη Ευρώπη” τα επόμενα χρόνια.
Η αντιευρωπαϊκή στάση είναι ένα φαινόμενο που διαπερνά οριζόντια το πολιτικό φάσμα. Η συγκεκριμένη δημοσκόπηση παρόλ’ αυτά δεν εμβάθυνε στο “χρώμα” του ευρωσκεπτικισμού, αν δηλαδή εκφράζεται από θέσεις εθνοαπομονωτικές ή αριστερές. Ένα αρκετά ενδιαφέρον πεδίο.

Αντιδημοφιλές το κοινό νόμισμα

Στο δημόσιο λόγο η συζήτηση για τη σκοπιμότητα ύπαρξης του ευρώ είναι μάλλον απονομιμοποιημένη. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η ελληνική κοινωνία έχει σοβαρές δεύτερες σκέψεις για τη νομισματική ενοποίηση.
Από όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την ευρωπαϊκή παρουσία στη χώρα μας, η έρευνα της Καπα research για την ΕΝΠΕ δείχνει ότι το ευρώ είναι το λιγότερο δημοφιλές. Ενώ στον συνολικό απολογισμό για την πορεία της Ελλάδας στην ενωμένη Ευρώπη η πλειοψηφία (61%) απαντά ότι “ωφελήθηκε” έναντι 28,5% που εκτιμά ότι “ζημιώθηκε”, η τάση αντιστρέφεται κατά τη συζήτηση για το ευρώ. Η πλειοψηφία, δηλαδή το 52,5% απαντά ότι “ζημιώθηκε” ή “μάλλον ζημιώθηκε” η χώρα μας από τη συμμετοχή της στην ευρωζώνη, εν αντιθέσει με το 46,5% που εκτιμά πως “ωφελήθηκε” ή “μάλλον ωφελήθηκε”.
Το Grexit παρόλ’ αυτά παραμένει επιλογή της μειοψηφίας, αν και πλέον αυτή συνιστά ένα ισχυρό κομμάτι: 53,5% θα ψήφιζαν “Ναι στο ευρώ” στο ενδεχόμενο δημοψηφίσματος για την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη, σε αντίθεση με 33,5% που θα ψήφιζαν “όχι στο ευρώ” και 9,5% που δηλώνουν ότι δεν έχουν αποφασίσει.

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 23 Δεκεμβρίου 2017]